پرۆگرامەک بۆ رێکخستنا دەمێ زاروکی دەما کو ژ قوتابخانێ دزڤریت

زاروك دڤی ژییدا پێدڤی ب سیستەمەکی نە دا هەڤسەنگیێ ب ئێخیتە دناڤبەرا ئارامی و فێرکرن و یاریکرنێدا.دگەل هەبونا بهایێ ئەخلاقی و کریارێن ئەرێنی 

1. ئارمانج: دەمەکی بدنە زاروکی دا بێهنا خو ڤەدەت ژ قوتابخانێ. 

• رێکێ ددەتە زاروکی خوارنەکا سڤکا ساخلەم بخوت. 
• بشێوەکی دلوڤانی دگەل باخڤیت دەربارەی روژا وی ل قوتاپخانێ و دگەل تەرکیزا سەر هەستێن وی(ج تشت وی کەیف خوشکر؟ ج تشت ئەو عێجز کر؟). 
• تو دشێ میوزیکەکا ئارام هەلکەی یان رێکێ بدەیێ وێنان چێکەت و رەنگ بکەت ئەڤە ئارامیێ بو پەیدا دکەت. 

2. دەمێ جێبەجێکرنا ئەرکێن قوتابخانێ (2:00 - 3:30 ئێڤاری). 

ئارمانج: دا هەستێ بەرپرسیارەتیێ لدەف چێبیت. 

• جهەکێ ئارام و رێک و پێک کری بو خواندنێ دابین بکەت. 
• دابەشکرنا ئەرکێن قوتابخانێ دگەل بێهنڤەدانەکا کورت (5خولەک دهەر 20خولەکا). 
• بکارئینانا شێوەیێ شانازی پێ کرنێ دگەل ژ شینا سزادانا،وەكی (ئەز گەلەك شانازیێ بتە دبەم چنکی ژدل هەولادەی و دخوینی). 
• دەمێ هەست ب ماندی بونێ دکەت تو دگەل هاریکار بی نە دگەل هندێ بی کو بکەتە گری یان قیژی و عیجزی. 

3. زیرەکییا لڤینێ(3:30 - 4:30 ئێڤار) باشکرنا دەروون و هێزێ. 

ئارمانج: زیرەکییا لڤینێ بشێوەکی راست بکاربینی. 

• کرنا وەرزشێن سڤك وەکی رێڤەچونێ یان غاردانێ یان سیاربونا پایسکلێ. 
• ئەگەر تە نە شیا ژدەرڤە یاریا ئەنجام بدەی تو دشێ دمالدا بکەی وەک کرنا یوگایێ یان ئینانا یارێن بچیكێن زاروکان. 
• پشتەڤانیا وان بکەن کو ب کەنی یارییان بکەن دا هاریکاری و ئێکگرتن دناڤبەرا وان دا چێبیت. 

4. دەمێ بهایێ ئەخلاقی(4:30 - 5:00 ئێڤاری) باشکرنا هەستی هەستیار و کۆمەڵایەتی. 

ئارمانج: فێرکرنا زاروکی لسەر بهایێ ئەخلاقی بشێوەکی نەراستەوخو. 

• گوتنا چیروکێن کورت کو بابەتێن وان لسەر ئەخلاقی بن وەکی(راستگویێ -رێزگرتن-بینفرەهی). 
• بکارئینانا ئەکتەریا باش( Role play) دا کریارێن ژیانێ برێڤە بەت وەك: 
• چاوانیا داخوازکرنا لێبورینێ بشێوەکی دروست.؟ 
• چاوانیا سەرەدەری کرنێ ددەمێ عێجزیێ دا.؟ 
• بەرێ خوەدانا ڤیدیوێن ب مفا دەربارەی بهایێ ئەخلاقی بو زاروکی(وەك هندەك وێنەیێن لڤلڤوك بو بتر تێگەهشتنێ). 

5. دەمێ داهێنانێ(5:00 - 6:00) بو چێکرنا مێشکەکێ داهێنەر  

ئارمانج: پێش ئێخستنا شارەزاییان. 

• چالاکیێن دەستی وەکی رەنگکرنا وێنەیان ،یان چێکرنا شێوەیان ب تەقنا بچیکان. 
• پشتەڤانیا وان بکەن بنڤیسینا چیروکێن کورت یان گوتنا وان دا هزر و خەیال دەف وان چێبن. 
• یارێن شارەزا دگەل وان بکەین وەک شەترەنجا زاروکان.....هتد. 

6. دەمێ خوارن و خێزانێ(6:30 - 7:30) بهێزکرنا پەیوەندیین خێزانی. 

ئارمانج : بهێزکرنا پەیوەندیێن خێزانی و هەستکرنا ب تەناهیێ. 

• خوارنا خوارنێ دگەل خێزانێ. 
• بەحسکرنا روژا خو دگەل هەبونا چالاکیەکا ئەرێنی. 
• پشتەڤانی کرنا زاروکی دەربرینێ ژهەستێ خو بکەت ب ئازادی. 

7. بەرهەڤکرن ژبو نڤستنێ(8:00 - 9:00) هەبونا ساخلەمیێ. 

ئارمانج: چێکرنا روتینەکی دا زاروک بشێت ب ئارامی بنڤیت. 

• خو شیشتن و لبەر کرنا جلکێن نڤستنێ. 
• گوتنا چیروکەکێ بەری نڤستنێ دگەل هەبونا روناهیەک کێم. 
• کرنا راهێنانێن سڤک وەکی هەلکێشانەکا هەناسیێ کویر یان گوهدانا میوزیکەکا هیدی و ئارام. 
• خو دویر کرن ژ موبایلێ و وان تشتان بەری نڤستنێ ب دەمژمێرەکی. 

دوماهیک

ئەڤ بەرنامجە هاریکاری دکەت بو هەڤسەنکیێ دکەت دناڤبەرا خواندنێ دا،یاریان دا، و پێشئێخستنا بهایێ ئەخلاقی. و یا گرنگ ئەوە بەردەوامییە،و پەیوەندیا بەردەوام دگەل زاروکی ،و نە زوریکرن دگەل کو وی تشتی بکەت یێ وی نەڤێت . 

تو دشیێ خشتەکی بدانی کو گرنگی و تشتێ زاروکێ تە حەشێ دکەت وی بکەی!. 

 

بەرهەڤکرن:عمران عمر

 

ژێدەر: 

1. Maria Montessori, “The Absorbent Mind” 

2. Lev Vygotsky – “Mind in Society” 

3. Jean Piaget – “The Psychology of the Child”