مەرەم ژێ کۆ بینەر وێنەکێ ل بەرامبەرخۆ ببینیتن و نە ل سەر ڕاستیا خۆ بیت یاکۆ ئەو دڕاستی دا ل سەر، و ئەڤە ب ئەگەرێ خاپاندنێ یان لێ تێکچۆنا دیتنێ یە، کۆ خاپاندنا چاڤا دروست دبیتن دەرئەنجامی کۆ ئەو پێزانینێن چاڤ بۆمە کۆم ڤەدکەت و د مێشکی دا دهێنە پروسێسکرن بەلێ ب ڕێکەکا خەلەت دەرئەنجاما ددەتە مە نە د گۆنجاینە دگەل ڕاستی و دروستیا وێنەداری، و ل ڤێرێ خاپاندن یا ئاڤاکریە ل سەر چەندین گریمانان ویا ژ هەمیا گرنگتر ئەو ئاشۆپن یێن ڕویددەن ژلایێ سروشتی و مەعریفی ڤە و دگەل هندەک ئاشۆپێن تایبەت، و یاگرنگ کۆ پتریا خاپاندنێن دیتنا چاڤی ئەوێن دروست دبن نە تشتەکێ وەسانە ژبلی هندەک دەربڕینان ژ ڕێکخستنا وێنەداری هندەکێ ژ لایەکێ دیڤە و هندەکا دی ژلایەکێ دیڤە رێکدئێخیتن ب رێکەکا تێبینی کری دهێتە قەستکرن (وژبلی کۆ ئیدراکا مروڤی یا دیتنێ سەرنجێ نادەتە هەمی پارچێن وێنەداری).
ژ جۆرێن خاپاندنێن دیتنێ:
ئەو خاپاندنەنە یێن گرێدای ب ڕەنگاڤە، و ئەو خاپاندنێن گرێدای ب شێوەیێن ئەندازەیی کۆ ئەڤ پشتبەستنێ دکەن ل سەر هندەک خاپاندنێن ئەندازەیی و ئەڤە دهێتە بناڤکرن ب خاپاندنێن (ڕۆجر بانروز) ، و هندەک خاپاندنێن دی هەنە گرێدای ب کردارا لڤاندنا وێنەی دا وەک لڤین دهێنە دیتن وئەو بخۆ 3D (چارچۆڤێ سێلایەنی یێ ئەندازەیی)ــنە وەک وێنەکێ لڤۆک، و ل دۆماهیێ هندەک خاپاندن هەنە گرێدای قەبارە و پیڤانان ڤەنە و ئەڤە ژی دهێنە ناسین ب "ملیار لیار"
- خاپاندنێن چاڤی یێن فسیولۆجی: ئەڤ جۆرە پشتبەستنێ دکەن ل سەر وێ خاپاندنا ژ بەر کاریگەریێ ل سەر فاکتەر و کارێن مێشکی و چاڤی دروست دبن ب کارئینانا هندەک پێکهاتێن دیتنێ وەکی تەیسینێ و قەبارەیی و ڕەنگان و قولاچان و لڤینێ ، هەروەسا بەرهنگاربۆنا ئەڤان پێکهاتان بۆ ماوەکێ دەستنیشانکریە و ژبەرهندێ دێ تشتا بینی ب شێوەکێ جۆدا ژ ڕاستیا وی، و ژ نمۆنێن ڤێ چەندێ پنیێن روناهیێ ئەوا تۆ دبینی پشتی کۆ تو توشی ڕوناهیەکا بهێز بۆی(وەکی دەمێ مروڤ ڕوناهیا مۆبایلا خۆ زێدە دکەت یان بەرێ گلۆپێ ددەتە چاڤێ خۆ و پاشی د ڤەمرینت دێ شێوێ وێ د چاڤێ مروڤی دا دیار بیتن)
- خاپاندنێن چاڤی یێن ئیدراکی (ئیدراک ئانکۆ پێزانینا چاڤی بگەهیتە مێشکی -پێگەهشتن-):ئەڤ جورەژی پشتبەستنێ ل سەر ڕێکا هزرکرنا مە و ئیدراکا مە بۆ تشتا دکەت (کا ب چ شێواز دگەهیتە مە)،. ئانکۆ هندیکە مروڤە دیتنا خۆ ل گۆڕ تشتا ئاڤا دکەتنل سەر وان هزرێن خۆجهـ ئەوێن د مێشکێ وی دا هەین هەر ژ زاروکینیێ و ل سەر ئەوا دزڤریت ژ دیتنا وی ب درێژیا ژیێ وی و نە وەکی وێ دبینیت ل کا چ بڕاستی هەیە ل هەمبەر وی کۆ ئەڤەیە دەرئەنجامی ددتە خەیالکرنا تشتێن د هەبۆنا خۆدا نەی و دیتنا تشتان برێکێن جودا ژ ڕاستیا خۆ. وەکی ئالۆزبۆن و نەرۆهنیێ و هەڤدژیێ و ئاشۆپ کرنێ.
ڕاستیا خاپاندنێن دیتنا چاڤی:
ب شێوەکێ گشتی خاپاندنا چاڤا تنێ هندەک جورن ژ جورێن دیتنێن ئاشۆپی یێن چ ڕاستی بۆ نەی ، کۆ ئەڤێن هەژی دهێنە نیاسین کۆ ئەو گوهوڕین و بازدانن یێن دهێنە ڕویدانێ د هەرپێنج هەستەوەرێن مەدا کۆ ئەوژی دیتنە و گۆهـ لێ بۆنە و بێهنکرنە و تامکرنە و دەست لێدانە ، و ئەڤ هەرپێنج هەستەوەرە ئەو هەستەنە یێن مروڤ پێ دحەسیێت و ب وان دشێتن پێزانینێن پێدڤی کۆمبکەتن دەرئەنجامی چالاکبۆنا وی دگەل ژینگەها وی ژ بۆ هاریکاریا کردارا دانا بڕیارێن ژێکجودا ، کۆ ئەڤ هەستەوەرە هەمی کاردکەن لدیڤ ڕێکختیا خۆ یا تەواوکەر کۆ خودایێ مەزن ئەو وەسا جێکرینە و عەقلێ مروڤاتیێ دایێ وب وان ڤە گرێدا، و عەقل ژی پستبەستنێ لسەر کارێ خۆ دکەت ب ڤان هەرپێنج هەستەوەران کۆ دشیان دایە برێکا وان دەرئەنجامی بدەتە کارێ یێ سەرەکی د بڕیارا دانێ دائەوێن بەرهنگاری وی دبن د ژیانا وی دا.
یاریزانێن بەرزی و خاپاندنێن دیتنێ:
ئەو ڤان شێوازان بکاردینن ژبۆ خۆشبییرڤەبرن و کەیفخۆشیا جەماوەری ، و ئەو د شارازانە د ڤێ چەندێ دا و کاردکەن لسەر نهێنیێن عەقلێ مروڤی و کا جاوا هزردکەت و کا چ تشتە سەرنجا وی بخۆ رادکێشیتن و دێ بەرێ خو داتە کیڤە و ژ ڤان تشتێن هۆسا، ڤێجا هەمی ئەوا ئەم د بینین د جامان دا و دوان جورە نمایشێن بهێز دا ل سەر ئاشوپان، برێکەکێ یان رێکارەکێ دروستژرینە داکۆ ڕاببن ب سەرنڕاکێشانا مروڤان بۆ نمایشێن خۆ یێن جێواز و ئەڤ جورە ژ پێشکێشکرنان ئێکە ژ پێسکێشکرنێن جێواز و د تایبەتن ل دەف خەلکی کۆ پستبەستنێ لسەر دکەت ژبۆ خۆ ژبیرڤەبرنێ و خۆشیێ.
نڤیسین: ايمان احمد عبوش
ژێدەر: الحوامدة ، أية ( ٢٠١٩ ) ، الخداع البصري ، من انترنيت .