تێکچوونا هەلکێشانا موییان - Trichotillomania

تێكچوونەکا دەروونی یە پێكھاتیە ژ هەلکێشانا مویان ب شێوەکێ بەردەوام هەتا کو پرچ دوەریێت یان ژی نەمینیت، و رەفتارەکە ژ بوو بەرسڤدانا حەزەکێ لدەمێ هزرکرنێ یان مژویل بوونێ ،کو هەست بخوشیێ دکەت لدەمێ کو وێ رەفتارێ ئەنجام ددەت.زووربەیا جاران ئەو کەسێ ئەڤێ ڕەفتارێ ئەنجام دەت پەشیمانی لدەف پەیدا دبیت، و زووربەیا جاران کەسێ ئەڤێ ئەڤێ رەفتارێ ئەنجام ددەت ژبوو کێمکرنا گڤاشتن یان سترێسا دەروونی ،ئەڤ ڕەفتارە دبیت یا هەستپێکری بیت یان هە ستپێنەکری بیتن(محمد،٢٠٢٣).

فــــــاكـــتەرێن تێكچوونێ:

1. فاكتەرێن دەروونی
2. فاكتەرێن ژینگەھێ
3. فاكتەرێن بایلوژی

ڕێژا بەربەلافبوونێ:کارتێکرن ب ڕێژا (0.6) ٪هەتا 3.6))٪ کەسێن پێگەهشتی توش دبنێ و ب ڕێژا (11,3)٪ کەسێن کو دچنە کولیژێ دگرن ،ڕێژا توشبوونا رەگە زێ مێ پترە ژ ڕەگەزێ  نێر و دژیێ (4-5)دا توش دبنێ (محمد، 2013).

پیڤەرێن دەستنیشانکرنێ

1. ئەو کەسێن بشێوەکێ بەردەوام میێن خۆ دهلکێشیت و دبیتە ئەگەرێ نەمانا مییان ل وی جهێ ئەوێ ژێ دهەلکێشیت .
2. ئەوکەسێن بەردەوام بزاڤێ دکەت دا کو رەفتارا هەلکێشانا مویان کێم بکەت .
3. هەلکێشانا مویان دبیتە ئەگەرێ فشارەکێ کو ژلایێ کلینیکی ڤە گرنگیا خوهەبیت. یان ژی ببیتە ئەگەرێ لاوازیا لایەنێن جڤاکی، پیشەیی، یان هەر لایەنەكێ کاری یێ گرنگ لدەف کەسی .
4. دڤێت ئەف تێکچوونە ژدەرئەنجامێ حالەتەکێ دی یێ پزیشکی بیت (بۆ نموونە، حالەتەکێ گرێدایی ب نەخوشیەکا چەرمی ڤە).
5. ئەڤ تێکچوونە باشتر نەهێتە شروڤەکرن ب نیشانێن تێکچوونەکا دی یا دەروونی (بۆ نموونە ،دەمێ کەس بزاڤێن باشترکرنا کێماسی و کرێتیێن سەروبەرێ خۆ دکەت د تێکچوونا کرێت دیتنا لەشی دا)(عه بدوللا، موحەمەد، 2023).

هەفپشکیا ئەڤێ تێکچوونێ دگەل تێکچوونێن دی

1. کەسایەتیا بۆردرلاین (الشخصية الحدية)
2. تێکچوونێن قەلەقێ (اضطرابات القلق).
3. تێکچوونێن خەموکیێ (اضطرابات الاكتئاب).
4. تێكچوونا كێم ھشیاریێ و لڤینا زێدە (ADHD)

چارەسەرییا ئەڤێ تێکچوونێ

• چارەسەری ب رێکا CBT

1. ڕاهێنانکرن لسەر هشیارکرنێ 
2. کونترولکرنا هاندەر
3. خو ئاگەهدارکرن(التنبيه الذاتي)
4. ڕاهێنانکرن ل سەر بەرسڤدانێن جهگرتی

• چارەسەری برێکا دەرمانان SSRIs

1. فلوکستین prozac
2. سیرترالین zoloft
3. بارو وکسیتین paxil

ئـــامادەكرن: ايمان احمد عبوش

پێداچوونا زمانی: ھەلز سمیر

المراجع العربية:

• .الخواص،هدی حسن رأفت (٢٠٢٤)، برنامج ارشادي قائم علی القبول والالتزام لخفض اضطراب نتف الشعر و تحسين استراتيجيات التعامل مع الضغوط لدى عينة من طالبات الجامعة،مجلة الارشاد النفسي.
• .محمد، سماح صالح محمود (٢٠٢٣)، فعاليات العلاج السلوكي الكامل في علاج هوس نتف الشعر لدی طالبات الجامعية، مجلة كلية التربية.
• • حسن، أحمد عبدلله (٢٠١٠)، اضطراب السلوك القهري الأسباب و العلاج، مصر-القاهرة.

ژێدەرێن کوردی:

• •یەکینەیا نوژداریا دەروونی یا ئەمریکی (APA)، (DSM-5)، وەرگێران؛کوڤان ئەحمەد عەبدوللا و عەلی عەبدولقادر محمد ، چاپا ئێکێ ، چاپخانا کوردمان، دهوک-کوردستان.

المراجع باللغة الإنجليزية:

• .Casati, josse(2010) .UNDERSTANDING THE COMPLEXITIES OF TRICHOTILLOMANIA: WOMEN'S RECOLLECTIONS OF THE ROAD TO DISCOVERING TRICHOTILLOMANIA AND THE JOURNEY THAT FOLLOWED ,PHD ,Adult Education and Counselling Psychology , University of Toronto .
• .Murphy, Yolanda E. (2016). THE IMPACT OF PULLING STYLES ON FAMILY FUNCTIONING AMONG ADOLESCENTS With TRICHOTILLOMANIA (HAIR PULLING DISORDER), Degree of Master of Arts, Kent State University .