نێزیکی ملیونەها کەس ل سەرانسەری جیهانێ، ژ دەمێ ڕوژ هەلاتنێ هەتا ڕوژ ئاڤابوونێ ب درێژاهییا هەیڤا رەمەزانێ بڕوژی دبن.
هەروەسا دویر ژ مفایێن روحی، پتریا مروڤان مفایێن ڕوژیگرتنێ نزانن.
پێدڤی ب خولبەرگرتنەكا دەروونی یا مەزنە هەتا مروڤ بشێت بۆ ماوەیێ 12_14 دەمژمێران، بێی خوارن و ئاڤ بیت .
پتریا بسپورێن موسلمان یێن ساخلەمییێ د دەنە دیارەکرن، کۆ ڕوژیگرتنێ گەلەک مفایێن فیزیولوجی، گیانی، دەروونی، زانستی یێن هەین، دگەل ئەڤێ چەندێ ژی، ئەو د بیتە دەلیڤەیەك بۆ دلپێڤەمان و هاریکاریکرنا هەژارن و مروڤێن پێدڤی لسەرانسەری جیهانێ.
رەمەزان چییە؟
رەمەزان ئەو هەیڤا نەهێ و ب بهاترین هەیڤە د سالنامەیا ئیسلامێ دا. موسلمان تێدا ب ڕوژی دبن، و خۆ ژ خوشیان (الملذات) دویر دکەن. هەروەسا پەرستنان دکەن دا پتر نێزیکێ خودایی ببن.
دگەل دا ژی ئەو دەمێ خێزانانە دا پێکڤە کومببن و خوشییێ ب پاداشتێن خودایی داینە وان بدەن .
موسلمان دەست ب ڕوژیگرتنێ دکەن ل وێ ڕوژا دیفدا پشتی هەیڤ د هێتە دیتن. کو نیشانەکە بۆ هەیڤەکا نوی، ژبەر ئەڤێ چەندێ ل پتریا وەلاتان هەیڤا رەمەزانێ دەستپێناکەت، هەتا مروڤێن مەزنێن دینی هەیڤێ ب چاڤێن خۆ نە بینن.
ئەڤ رۆژیێن درێژ ب ئاهەنگێرانا جەژنێ ب دووماهیك دهێن.
ڕوژیێن رەمەزانێ دحەدیسێ دا
ژ ئەبو هورەیرەی د هێتە ڤەگوهاستن، پێغەمبەرێ مە سلاڤێت خودێ لسەر بن دبێژیت:
" پەرستنا خودێ بکەن و چ هەڤپشکا بۆ وی چێنەکەن، هەر پێنج نڤێژێن خۆ یێن فەرز بکەن، و زەکاتێ بدەن، و ل هەیڤا رەمەزانێ بڕوژی ببن ".
مفایێن ڕوژیگرتنێ د رەمەزانێ دا
پتر ژ ملیارەها موسلمانان لسەرانسەری جیهانێ خۆ ژ چەندین رەوشتێن جودا دویردکەن و ب ڕوژی دبن د هەیڤا رەمەزانێ دا.
مێژوویا ڕوژیگرتنێ ڤەدگەریت بۆ 1,300 سالان و دەستپێکر دگەل ئیسلامێ .
مفایێن روحی یێن روژیێن هەیڤا ڕەمەزانێ
1- زێدەکرنا تەقوایێ
تەقوا دەستەواژەکا ئیسلامییە ئاماژێ ب زانینا خودایی و دادییێ ددەت، و ئەڤ دەستەواژە گەلەک جاران د قورئانا پیروز دا دیاردبیت .
ئەو هەستەکێ کویر و هشیاریەکا مەزن لسەر کارێن خودانی پەیدا دکەت. ژبەر کۆ فریشتە بەردەوام یێن کارێن وان دبینن.
ڕوژیگرتن مروڤی پتر هشیاردکەت،یێ دویر بیت ژ وان کارێن دژی رێکا خودێ بن. ئەڤجا مڕوڤ خۆ دویر دکەن ژ گونەهان و کارێن نە دروست .
2- پاداشتێن مەزنتر ددەت
داخاز ژ هەمی موسلمانان دهێتە کرن یێن دشێن ڕوژیان د هەیڤا رەمەزانێ دا بگرن. خودێ دێ پاداشتەکێ مەزن و بەرەکەتەکا مەزن دەتێ. بەلێ پا نابیت مروڤ بروژی ببیت دا کۆ دیاریان وەلبگریت، بەلێ پا لسەر مروڤی پێدڤییە فوکسێ لسەر گرنگیا وێ و بهایێ وێ بکەت .
3- رێکەکە بۆ بەرەڤ بهەشتێ و دویربوون ژ دووزەخێ.
بتنێ ئەو کەسێن بروژی دشێن د دەرگەهێ رەیان یێ بهەشتێ دا بچنە ژوور ل ڕوژا ئاخرەتێ، پیروزیا وێ مروڤان لسەر کرنا روژیان شرینتر دکەت بۆ خۆ بەرهەڤکرنێ بۆ رەمەزانێ. لدویڤ زانایێن موسلمان، ڕوژەکا بتنێ ژی ژ روژیگرتنێ مروڤی ژ ئاگرێ دوزەخی دویر دکەت و بەرەڤ بهەشتێ ڤە دبەت .
مفایێن ساخلەمی یێن ڕوژیگرتنێ
1- پاراستن ژ قەلەوییێ و نەخوشییێن دوومدرێژ .
د بیت روژیگرتن بدرێژاهییا هەیڤا رەمەزانێ ببیتە ڕێگرەك بۆ قەلەویێ و نەساخیێن دوومدرێژ ، وەکی نەساخییا شەکرێ، ژبەر کۆ روژی رێکێ ل خوارنێ و ئاڤ ڤەخوارنێ دگرت، دناڤبەرا ڕوژهەلاتنێ و روژئاڤابوونێ دا، ئەڤجا ڕێژەیێن پروتینی بلند دکەت، یا دبیتە ئەگەرێ خولبەرگرتنا ئەنسولینی .
2- کێمبوونا کولسترولی و باشترکرنا ڕێژەیا شەکرێ د خوینێ دا.
ب ئەڤێ چەندێ ئەو رێگریێ ل جەلتا دلی و یا مێشکی دکەت .
3- باشترکرنا کوئەندامێ هەرسێ
ڕوژیگرتن کارتێکرنەکا ئەرێنی لسەر شێوازێ ژیانێ دکەت، و ئێک ژ وان کوئەندامێ هەرسێ، لەشێ مروڤی ب شێوەکی سروشتی هەمی ژەهران دەرددەت پشتی ئەڤێ هەیڤێ، و ئەڤ چەندە ژی دبیتە ئەگەرێ هەڤسەنگییا گەرمیێ، و ڕێژەیێن ترشاتی د گەدەی دا.
4- رێگریێ ل پەنجەشێرێ دکەت .
5- هاریکاریێ د نەخوشییا زەهایمەرێ دا دکەت.
مفایێن روژیگرتنێ بۆ ساخلەمیا دەروونی
1- ئیرادەیا مروڤی بهێز دئێخیت
ڕوژیگرتن د هەیڤا ڕەمەزانێ دا پێدڤی ب مێشکەکێ خوراگرە، ئێکا هند ژ مروڤی چێدکەت خۆ ژ خوشیێن دەمکی دویر بکەت بۆ ب دەستڤەئینانا ئارمانجەکا درێژا ب پاداشت.
گرتنا هەمی ڕوژیێن هەیڤا رەمەزانێ، دلخوشیێ ل مروڤی زێدە دکەت، هەر وەسا فوکسا مروڤی و کونترولکرنا نەفسێ بهێز دئێخیت.
2- هشیارکرنا مروڤی زێدە دکەت
3- گێولی خوشدکەت
پشتی کرنا هەمی روژیان هەروەسا کونترولکرنا نەفسا خۆ، هەروەسا شیانێن خۆ دویرئێخستنێ ژ کارێن نە باش، ئەڤجا مروڤ هەست ب شانازی و سەرکەفتنێ دکەت لسەر ئەڤێ چەندێ. ئەڤە هەمی دبنە ئەگەرێ دلخوشکرنا وی،
وەل مێشکی دکەت بخو یێ رازی ببیت پشتی ئەنجامدانا ئەڤی کاری .
یاسایێن سەرەکی یێن روژیگرتنێ ل هەیڤا رەمەزانێ .
- پێدڤییە موسلمان ماوەیێ ڕوژیگرتنێ بزانیت، ئەو ژی ژ روژهەلاتنا ڕوژێ دەستپێدکەت هەتا دەمێ مەغرەب ب دانا بانگێ مەغرەب .
- د دەمێ ڕوژیگرتنێ دا، نابیت چ خوارن یان ڤەخوارن ب چیتە د گەدەی دا.
- نە یا دروستە موسلمان دلمراد دلێ خۆ رابکەت !.
- ڕێك ب جوینا بەنیشتی نا هێتە دان.
- باشترە مروڤی موسلمان هندی بشێت پەنایێ بۆ دەرمانێن ب رێکا دەڤی دهێنە خوارن نە بەت.
ڕوژییێن هەیڤا رەمەزانێ د ماوەیێ دووگیانبوونێ دا
ئافرەتا دووگیان دهێتە دویرکرن ژ ڕوژیگرتنێ لدویڤ شەریعەتێ ئیسلامێ.
ژبەرکو دبیت ببیتە ئەگەرێ پەیدابوونا چەندین ئاریشەیێن مەترسی یێن دووگیانیێ، ژ وان ژی پەیدابوونا گوهرینەکا مەزن د ڕێژەیا شەکرێ د خوینێ دا .
هەروەسا ئافرەتا ب دووگیان دشێت ب بریارا خۆ د ئەڤێ هەیڤێ دا ب ڕوژی ببیت . بەلێ پا نە زانایێن ئاینی و نە یێن ساخلەمیێ پشتەڤانیا ئەڤێ چەندێ ناکەن.
و ئەو دشێن لپێش وان ڕوژیان ڤە فدییێ بدەن .
بملیانەها موسلمان لسەرانسەری جیهانێ ژ ڕوژهەلاتنێ هەتا ڕوژ ئاڤابوونێ د ئەڤێ هەیڤا پیروز دا بروژی دبن .
سەرەرای ئەڤێ چەندێ دبیت جاران ڕوژیگرتن یا بقورس ژی بیت بەلێ پا گەلەك مفایێن خۆ ژی لپشت خۆ دهێلیت بگرە ژ مفایێن تەندروستی و دەروونی .
نڤیسین: وجدان فیصل
ژێدەر: (1)