گەلەک هزرێت خەلەت و بەربەلاڤ یێن هەین ل ناڤ جڤاکێ مە دا کو چ بنەما ژ راستیێ بو نینە، هندەک دبیت ژ هزرێن جڤاکی و کەلتوری یێن خەلەت، هندەک ژی شاشیێن هزرکرنێ، هندەک ژی بۆ بەرژەوەندیێن کەسوکی، هندەک ژی ژ خەلەتیێن هزری دهێنە چێکرن. دێ ل ڤێ گوتارێ بەحسی هندەک هزرێن خەلەت یێت بەربەلاڤ ل ناڤ جڤاکێ خو دا کەین.
1. ئەز ناهێلم کچا من دەرڤەی وەلاتی بخینیت، چنکی شەرمە و خەلک دێ بەحسی مە کەت، لێ بو کورێ من درستە.
شەرم ژ جڤاکی بۆ مافەکێ رەوا نینە، ماف دێ بو هەمییا بیت و کەس ژبەر شەرمێ مافێ خۆ ژدەست نادەت
2. ئەز پشتەڤانییا خو بو چ لایەنێن ئۆپۆزسیون ناڤ وەلاتی دا دیار ناکەم، چنکی دبیت کەسێن بلند ناڤ جڤاکێ مە نەهێلن ئەز بگەهمە چ جهێت بلند ئەگەر من وەکر.
ل ناڤ وەلاتێن پێشکەفتی گەلەک یا نورمالە پشتەڤانییا هەر لایەنەکێ بکەی، لێ ل ناڤ جڤاکێ مە تا رادەکێ ترسا رژێما بەعس یا مای و گەلەک یێت هەین زوی ب زوی بەحسی پشتەڤانییا خو بو لایەنێن ئۆپۆزسیون دیار ناکەن.
3. ئەگەر ئافرەت ل زانکۆیا بخینیت و پاشی کار بکەت، دێ خێزان مینن بێ دەیک، گەنج ژی ل زانکویا دێ ئەخلاقێ خو ژدەست دەن، کێشەیێن جڤاکی و بەردان ژی دێ چیبیت، دوماهیکێ جڤاک هەمێ دێ پیچ بیت، ژبەر هندێ باشترە ئافرەت بمینیت ل مال.
کێشە دێ هەر هەبن، لێ گەلەک ب شێوەکێ مەزن کرییە و گەهاندییە خراب بوونا جڤاکی هەمیێ، کو ئەڤ تشتە یێ بەرئاقل نینە، ژبەر هندێ ژی خەلەتە.
4. ئەگەر مە هێلا قوتابیێت زانکۆیا ل دیف حەزێت خو جلکا بکەنە بەر خۆ، دێ جلکێت دویر ژ کەلتورێ مە کەنە بەر خۆ، دێ زانکۆ ژ خاندنێ دویر کەڤیت و بەرەف فەخفەخێ چیت، قوتابی ژی ئیدی ناخینن، زانست نامینیت و وەلات پێش ناکەڤیت، و دێ جڤاک هەمێ تێک چیت، ژبەر هندێ پێدڤییە قوتابی دیف دلێ خو جلوبەرگا نەکەنە بەر خۆ.
هەمان ئەگەرێ نموونا بەری هنگێ. تشتەکێ گەلەک نورمالە لێ ب تشتێن خراب یێن مەزن گرێدایە کو بەر ئاقل نینە ژێ چیبن.
5. پێکئینانا هەڤژینیێ ب شێوەکێ رێکخستی ب رێکا مەزنێن خێزانێ ڤە (وەک دەیک و باب) بێ وەرگرتنا بوچوونا گەنجا بخو ل سەر بابەتی، هەمی دەما هەر ژ میژە هەبوویە و جهێ سەرکەفتنێ بوویە. ژبەر هندێ ژی پێدڤییە ئەم هەمی گاڤا هەڤژینیێ ب رێکەکا رێکخستی ژلایێ مەزنێت مالێ بکەین.
کەلتور هەمی گاڤا یێ درست نینە، و هەمی گاڤا دگەل کەتوار و ژینگەهێ نوکە ناگونجیت، ژبەر هندێ یا خەلەتە.
6. ئەگەر تو داخازا هندێ بکەی موچەیێت مە ژ بەغدا بهێن، تو خائینی و تە حەز ل نەتەوەیا خو نینە، تو ئان کوردپەروەری و تە نەڤێت موچە ژ نەغدا بهێن، یان ژی تو دگەل هاتنا موچەیان ژ بەغدای و تو خائینی. چ رێکێت دی نینن!
داخاز کرنا مافەکێ رەوا وەک موچەی بۆ کەسێ سڤیل و فەقیر گەلەک گرنگ ترە ژ هندێ کو لایەنەک یان حزبەک بمینیت موچەیان کونترول بکەت، لایەنێن باش و خراب هەنە لێ نابیت وی کەسی ب خائین ب قەلەم دەی.
7. ئەگەر تو داخازا هندێ بکەی قوتابخانە و ماموستا پتر رێکێن نوی بکابینن د خاندنێ دا و متشدد نەبن دگەل قوتابی یا و نەقوتن، تو یێ نەوەیەکێ بێ رەوشت و بێ التزام چێدکەی. تو ئان دێ پشتەڤانییا قوتانا قوتابییا کەی، یان ژی دێ رەوشتێ زاروکا پیچ کەی.
گەلەک ڤەکولینا خرابییا قوتانا قوتابییا دیار کرییە، ژبەر هندێ ژی چ رێک نینن بێژی کو ئەڤە یا پێدڤییە یان درستە.
8. هەمییا باوەری ب هزرێن نەتەوایەتی هەیە، ژبەر هندێ ژی من باوەری پێ هەیە کو درستە، خو هەکە ببمە کەسەکێ نەتەوەپەرێس و عنصری ژی چنینە.
ئەو تشتێن ب سەرێ مللەتێ مە هاتین ژ هزرێن نەتەوە پەرێسیێ چیبووینە، ژبەر هندێ ژی یا درستە تە حەز ل نەتەوەیا خۆ هەبیت، لێ نابیت ژ کەسێن نەتەوەیێن دی کێم کەی و ب چاڤێ مەزنیێ سەحکەیێ، نابیت یێ عنصری بی.
ل دوماهیکێ، گەلەک و گەلەک هزرێن خەلەت یێت دی یێت هەین ل ناڤ جڤاکێ مە دا، ئەڤە تنێ هندەک نموونە بوون، ئەگەر تە چ نموونەیێت دی هەبن بکە کومێنت. سوپاس بو تمامکرنا خاندنێ و هیڤیا مفایی
نڤیسەر: احمد مصطفى