خێزانێ رۆلەکێ سەرەکی هەیە بو دروستکرنا کەسایەتیا سنێلەی و رێنماکرنا وی دڤێ قوناغا هەستیار دا، سنێلەی بخوە قوناغا ڤەگوهاستنێ یە کو تاک توشی گەلەک گهورینێن دەرونی و لەشی دبیت و پیدڤی ب پشتەڤانی و رێنماکرنێ یە ژلایێ خێزانێ ڤە هەیە، شێوازێ پەروەردە و پەیوەندی و ژینگەها خێزانی بشێوەکێ راستەوخو کارتێکرنێ لسەر رەفتار و پێشڤەچونا دەرونی و جڤاکی و کەسایەتیا سنێلەی دکەت.
کاریگەرییا پەیوەندیێن خێزانێ لسەر دەرونێ سنێلەی:لدەمێ سەقایێ حەژێکرن و تێگەهشتنێ د خێزانێ دا زێدەبیت سنێلە هەست ب پاراستن و سەربەستیێ دکەت کو دبیتە کەسەک باوەرییا وی ب کەسایەتیا وی زێدەبیت و پتر شیانێن رویبرویبونا ئاستەنگا ببیت، و لبەرامبەر دا ئەگەر گرنگیدان و حەژێکرن کێم بیت و گەلەک ئاریشە دناف خێزانێدا هەبیت ئەڤە دبیتە ئەگەر سنێلە بەردەوام د ترس و خەموکیێ دا بژیت و دبیت ببیتە کەسەک کو بەردەوام ژدەرڤەی خێزانێ ل گرنگیدانێ بگەریت و بشێوەکێ نە تەندروست بیت ، کەسایەتیا ناڤدار(یاسر الحزیمی) دبێژیت:(هەر کەسەکئ تێهنی بیت و خێزانا وی ئاف نە دابیتێ ، ئەو کەسە چ ئاڤا بینیت دێ ڤەخوت بێی کو پسیارا پاقژییا وێ ئاڤێ بکەت).
رولێ خێزانێ د رێنماکرنا رەفتارێن سنێلەی دا:رێکێن پەروەردەکرنا دەیک و بابا گەلەک کارتێکرن هەیە لسەر رەفتارێن سنێلەی. پەروەردا ناڤنجی پێکدهێت ژ
هشکاتی و نەرماتیێ کو هاریکارییا وی دکەت بو دروستکرنا کەسایەتیەکا بەرپرس و سەربەخو، بەلێ شێوازێ پەروەردا توند ئەوێت کو پالپشتیا خوە دانن لسەر فەرمانێن توند و بێی بکارئینانا دانوستاندنێ ئەڤە وەل سنێلەی دکەت کو ببیتە کەسەکێ گرتی و خوە دیر بکت ژ خەلکی، و بەروڤاژی ژي ئەگەر شێوازێ پەروەردا نەرم بیت و هەمی تشت بساناهی دەربازکرن دبیتە ئەگەر کو سنێلە ببیتە کەسەک کو هەستێ بەرپرسیارەتیێ و پابەندبونێ لنک نەبیت.
پەیوەندی دناڤبەرا خێزان و سنێلەی دا:دانوستاندنا ڤەکری دناڤبەرا دەیک و باب و زاروکێن وان یێن سنێلەدا دهێتە دانان ژ گرنگترین ئەگەرێن کارتێکەر لسەر گەشەیا دەرونی و جڤاکی یا سنێلەی. لدەمئ سنێلە هەستپێدکەت کو خێزانا وی گوهێ خو دنێ و رێزێ ل بوچونێن وی دگرن دبیتە ئەگەر کو وی پتر حەزا بەژداریکرن و گوتنا هزر و بوچون و ئاریشێن خوە هەبیت و دبیتە ئەگەر پتر بریارێن باش بدت، بەلێ ئەگەر دانوستاندن یا لاواز بی لوی دەمی دێ بەرەف هەڤالا یان هندەک رێکێن دی ڤە چیت بو وەرگرتنا پێزانین و پشتەڤانیێ و وەسا دبیتە ئەگەر توشی کارتێکرنێن نەرێنی ببیت.
نموونە: ئەگەر سنێلە توشی فشارا خاندنێ بی ل وی دەمی پشتەڤانییا دەيک و بابێن وی بوو وی برێکا هاندان و گوهداریکرن ل ترس و نیگەرانییا وی دبیتە ئەگەر ئەو سنێلە پتر شیانێن سەرەدەریکرنێ دگەل فشارا خوە هەبیت بشێوەکێ ئەرینی، بەلێ ئەگەر توشی رەخنەکا بەردەوام و بێی تێگەهشتن ل هەستێن وی دبیتە ئەگەر کو ئاستێ وی یێ خاندنێ پاشڤە بچیت و هەستێ بێزاریێ لنک زێدەبیت.
خێزانێ کارتێکرنەکا مەزن هەیە لسەر پێکهاتنا کەسایەتییا سنێلەیی ڤێجا چ ل ئالیێ دەرونی یان رەفتاری بیت، پشتەڤانیا دەرونی و پەروەردا ناڤنجی و پەیوەندییێن باش هەمی دبنە ئەگەرێ دروستکرنا کەسایەتیەکا باش و بهێز و هاوسەنگ ژبەرهندێ گەلەک یا گرنگە خێزان گرنگیا رولێ خوە بزانت درێنماکرنا زاروکێن خوە دڤێ قوناغێ دا داکو ببنە تاکێن سەرکەفتی و سەقامگیرییا دەرونی هەبن.
نڤیسین: دعاء عیسی
- بۆ زانین ئەڤە وەک چالاکی یا قوتابی دعاء عيسى سلو یا کولێژا پەروەردە ل زانکۆیا زاخۆ، ژبۆ سیستەمێ بۆلۆنیا، ب سەرپەشتییا د. زاهد سامی محمد.