ساخلەمیا دەروونی چیە؟

ساخلەمی بتنێ ئەو بارودوخ نینە جەستەیێ مروڤی ژ نەخوشیان یێ دویر بیت ، بەلکو ساخلەمی ئەوە مروڤ هەست ب پشت راستبوون و ئارامبون و هەڤ پەیوەندیێن بهێز بکەت د هەمی لایەنێن (جەستەی و دوروونی و کومەلایەتی) دا، هەروەسا ساخلەمی شیانێن خو گونجاندنێ نە دگەل ژینگەها کومالەیەتی دا و شیانێن بەرسینگگرتنا ئاریشە و نەخوشیێن ژیانێ و ب چالاکانە کارێن خو ئەنجام بدەت.

ل ڤێرە بومە دیار دبیت کو ساخلەمیا مروڤی بتنێ لایەنێ جەستەیی ناگریت، بەلکو ژ لایەنێ دەروونی ژی دگریت، ئەڤ لایەنە ژ لایەنێ جەستەیی کێمتر نینە، و دەروون ژی وەکو لەشێ مروڤی توشی نەخوشیان دبیت.

پێناسەیەک بو دەروونێ ساخلەم:

ئەو بارودوخە دەمێ مروڤ د بارودوخێ گونجاندنێ دابیت ژلایێ دەروونی و کەسایەتی و هەلچوونی و کومەلایەتی دگەل خو و کەسانێن دی، و ئەو دشێت مفایی ژ شیانێن خو ب باشترین شێوە وەربگریت و بەرسینگێ پێدڤیێن ژیانێ ببیت، کەسایەتیەکا رێك و پێك هەبیت و رەفتارێن وی د ئاسایی بن ب شێوەیەکی کو بشێت ب خوشی و بەختەوەری بژیت.

کەسێ دەروون ساخلەم کی یە؟ 

گەهشتنا هەلسەنگاندنەکا دروست بو ژیانا دەروونی پێدڤی ب زانینا رەفتارا تاکی و کەسایەتی و هەمی دیاردێن هزری یێن کەسی هەیە، یا ئاشکەرایە کو ئەم ب ساناهی هەست ب هندەک دیاردێن دەروونی دکەین، لێ ئەم ب زەحمەت هەست ب دیاردێن هزری یێن یێن هویر دکەین، ئەڤ دیاردە دکەڤنە د ناڤا ئەزمونێن تاکەکەسی دا، ژبەر هندێ ئەم نەشێین هەردەم بریارێ بدەین بێژین کی ژ لایێ دەروونی ڤە یێ ساخلەمە.

سەرباری ئەڤێ چەندێ ئەم دشێین نیشانێن کەسێ خودان دەروونەکێ ساخلەم دیار بکەین:

1.  پێگەهشتنا هەلچونی: واتە کەسێ ساخلەم شیانێن کونترولکرنا خو هەنە د ئەوان کاودانان دا ئەوێن دبنە ئەگەرێ هەلچوونا ئەوی و یێ ژ رەفتارێن زاروکینیێ دویرە، ئەڤی کەسی باوەری ب خو هەیە و ب شێوەیەکێ ژیواری هزر دکەت، واتە ئەڤ کەسە د جیهانا خەون و خەیالان دا بەرزە نابیت.

2.  تاك هەست ب پشت راستی و بەختەوەریێ بکەت و سەقایێ نەئارام و ترس ئەوێ ل دەوروبەرێن وی ئەوی دوو دل ناکەت و ژیانێ لێ تاری ناکەت.

3.  تاکی شیانێن بەرهامئینانێ د لایەنێ ژیانێ دا هەبیت، دگەل ئێك شیان و حەز و ئارەزوویێ بگونجیت.

4.  یێ سەربەخو بیت و پشتبەستنێ لسەر خو بکەت و ناسنامە و کەسایەتیا خو هەبیت.

کەسێ دەروون نەخوش کی یە؟

کەسێ نەخوش ژلایێ دەروونی ڤە کومەکا نیشانان هەنە برێکا ئەوان مروڤێ نەخوش پێ دهێتە دەستنیشانکرن، ژ ئەوان (هەستکرن ب گونەهێ و کێماتیێ و تاوانێ و دەمارگیریێ ن نەخوشی و نەئارامی و دوودلی و خەموکیێ…هتد).

سێ رێک ژبو دەستنیشانکرنا نەخوشێین دەروونی هەنە:

• ئێکەم: رەفتارا مروڤی ب خو.
• دووەم: دەربرینێن کەسی و هەستکرن ب نەخوشیێ.
• سێیەم: دەرکەفتنا دیاردە و نیشانێن نەخوشیێ لدەف کەسی.

خالەکا گرنگ کو دڤێت هەردەم ل بیرا مە بیت ئەوژی هزرکرنا مەیە هزرکرنا مە دەربارەی هەر تشتەکێ دگەل مە و ل دەوروبەرێن مە چێدبیت دشێت مروڤی بکەتە کەسەکێ خودان دەروونەکێ ساخلەم یان کەسەک کو دەروونەکێ نەخوش هەیی، هەردەم ئەم هوسا دزانین کو رویدانن دەروونێ مە ئالوز دکەن بەس دراستی دا ئەو نابنە ئەگەرێ تێکچونا دەروونێ مە بەلکو هزرکرنا مە وەل مە دکەت تێکچونێن دەروونی لدەف مە پەیدا ببن، ئەڤجا بلا هەردەم تە هزرکرنەکا ژیواری هەبیت و یا گونجایی بیت دگەل ژیوارێ تە داکو یێ دویر بی ژ دەروون نەخوشیێ…داخوازا دەروونەکێ ساخلەم بو هەوە دخازم.

ئامادەکرن : دنیا لقمان

 ژێدەر: بنەمایێن دەرووناسیا گشتی، د.عزالدین احمد عزیز.