ل جيهانێ دوو شێوازێن دەولەتا هەنه يەک ژوانان هه ڤگرتى (فيدرال) و يا دى ژى ساده (موحد) لێ ئەڤه ب هەڤرا کومدبن و لپەی سيستەمێ سياسى يێ هەر دەولەتەکێ دهێنە ژێک جووداکرن .
باسێ تايبەتمەندى و شێوازێ وان يێ هەیکەلی یێ دەلەتێ دکەت و هەر وەسا گرنگی ب ئاستێ هێزێ یێ نافخوو و دەرڤە یێ هەر جورە شێوازەکێ دکەت .
شێوازێ ده وله تێ ل دويف سيسته مێ سياسى :
- ده و له تا ئێکگرتی يان ساده
- ده و له تا پێكينايى
دەولەتا ئێکگرتى يان ساده
ئه و ده و له ته ياكو سه ر وه ريا وێ يا ئێکگرتى بيت و ده و له ت ب شێوێ ئێك يه كه يه چ ژلايێ ده رفه يان نافخو و ژ نمونێن ده و له تا ئێكگرتى
( لبنان، مسر، تونس، قەتەر، تركيا) و ئێكه تيا ده وله تێ ژسێ لايه نان دياردكه ت :
- ژلايێ رێكخستنا ده ست هه لاتداريا سياسى : ده ست هه لاتداريا سياسى تێدا ئێكه و ده ز گه هێن حكومى ئێكن و ب هه مى كارو باران رادبن
- ژلايێ رێكخستنا كومێ ڤه : تاكێن ده و له تا ئێكگرتى دهێنه دانان ئێك يه كه يا پێكفه گرێداى و دكه ڤنه بن ێك سيسته م دا .
- ژلايێ هه رێمێ فه : هه رێما ده و له تا ئێكگرتى ئێك يه كه يه و هه مى پشكێن وێ دكه فنه ژێر ده ست هه لاتداريێن حوكومه تێ و سه ر وه ريا ده و له تێ ڤه .
دەولەتا پێكئيناى يان ئێكگرتى
ده و له تا پێكئيناى ژ پێكهاتنا دوو ده وله تان يان پتر جێدبيت و ده و له تا پێكئيناى گه له ك شێوه يان ب خوڤه دگريت هه ر ێكی جياوازيا خو هه يه ژلايێ هێزێ و لاوازيێ ڤه ل دوويف جورێ ئێكگرتنا دنافبه را ده و له تێن تێدا و ئه ڤان شێوازێن خوارێ ديار بخوفه دگريت :
- ئێكگرتنا كەسايەتى
- ئێكگرتنا سەربەخويى
- ئێكگرتنا راست و درست
- ئێكگرتنا فيدرال
نڤیسەر: عامر فتحی