ددەقێن گەلەك کەلتوراندا هاتییە گوتن "کا مڕوڤ چەند زمانان دزانیت مڕوڤ هند کەسە"، ئانکو بۆ نموونە ئەگەر تو سێ زمانان بزانی تو خۆدان سێ کەسایەتیێن جودای دئێك لەشدا. ب راستی ژی ئاخفتنەکا جوانە چونکی فێربوونا زمانەکێ نوی نە بتنێ فێربوونا پەیڤان و ئاخفتنێ یە بەلکو فێربوونا هەر نەریت و کەلتورەکێ گرێدای ب خۆدانێن وی زمانیڤەیە. ڤەکولینێن زانستی دایە دییارکرن فێربوونا زمانان خانێن مێشکی چالاك دکەت و هەروەسا مەترسیا ژبیرکرنێ پاشدئێخیت و کێمدکەت.
چەوانییا فێربوونا زمانان
چەوانییا فێربوونا هەر زمانەکێ نوی لدویڤ تاکە کەسی دمینیت چونکی هەر کەسەك ب رێکەکێ سەرکەفتنێ بدەستڤە دئینیت، ئەڤجا یا پێدڤییە تو رێکا سەرکەفتنا خۆ بزانی، لێ یا من دڤێت بێژم چ پێنگاڤ ناهێنە هاڤێتن بێی کو تە حەزهەبیت لسەر وی کاری یێ تو دکەی، هەر بۆ فێربوونا زمانان ژی ئەگەر تە حەز نەبیت ل وی دەمی تو دێ پەستانەکا مەزن ئێخییە سەرخۆ، هەر ژبەر هندێ ئێکەم پێنگاڤ یا فەرە حەژێکرن بیت، زۆریێ لخۆ نەکە دا فێربی بەلکو ژینگەهەکا نوی بخۆ دروستبکە و یێ/یا بێهنفرەهبە.
چەوا ژینگەهەکا نوی بخۆ دروستبکەم؟
مەرەم ژێ ئەوە بخۆ ژینگەهەکێ دروستبکەی ب ئەوی زمانێ تە دڤێت فێربی، بۆ نموونە تو دشێی هەڤالێن وی زمانی پەیدابکەی و سیستەمێ موبایلا خۆ بگوهوری بۆ وی زمانێ تە دڤێت فێربی بەلێ پا یێ بێهنفرەهبە چونکی ل دەستپێکێ دێ ئاستەنگ و نەخۆشیان بینی، هەروەسا یا فەرە بهێتە گوتن کو لسەر تە پێدڤییە وان تشتا فێربی یێن تو حەژێ دکەی یان یێن تو پێدڤی، بۆ نموونە ئەگەر تو حەژێکەرێ زانستی بی هەولبدە زانستی فێربی ب وی زمانێ تو حەزدکەی فێربی و هوسا تو دێ دوو چیچکان ب بەرەکی کوژی و تو چ جاران ژێ بێزار نابی یانژی ئەگەر تو حەژێکەرێ وەرزشێ بی بەرێخۆداناخۆ بۆ ڤیدیویێن گرێدای ب وەرزشێڤە ب وی زمانێ تە دڤێت فێربی زێدەبکە. هەولبدە هەر تشتەکێ تو بەرێخۆدانێ بۆ دکەی و حەژێدکەی ب زمانەکێ نوی بەرێخۆدانێ بۆ بکە، چونکی نوکە هەمی تشت ب هەمی زمانان دبەردەستن.
رێکێن کاریگەر بۆ فێربوونا زمانان
- ب هزرا من ئێکەم رێك کو پشتی تە بخۆ ژینگەهەکا گونجای دروستکری، گوهدارکرنە. بەلێ ب شێوەیەکێ بەردەوام و هەکە بشێی پشتی گوهدارکرنێ راهێنانێ بکە و لدویڤدا بێژە داکو ئەزمانێ تە فێربیت.
- ئەو پەیڤێن نوی یێن تو فێردبی دەمێ گوهداریێ دکەی بنڤیسە دناڤ دەفتەرەکا تایبەت دا و بەردەوام دووبارەبکە، یا گرنگ لڤێرێ دووبارەکرنە چونکی لدەستپێکێ ئەو پەیڤێن نوی یێن مڕوڤ فێردبیت دچنە بیردانکا کورت دا ئانکو دێ پشتی ماوەیەکێ کورت ژبیرکەی، ئەڤجا یا پێدڤیە بەردەوام بکاربینی و بزانی دێ چەوا بکارئینی و یا گرنگتر ئەوە بزانی دێ چەوا بێژی و ئەزمانێ خۆ فێرکەی.
- فێربوونا ب بەردەوامی کلیلە چونکی باشترە ئەگەر ڕوژانە بتنێ ٣٠ خولەکان فێربی ژ ٤ دەمژمێرێن ئێك ڕوژ دحەفتیێدا.
- هەولبدە ڕوژانە باخڤە دگەل کەسەکی یان گروپەکی لێ ئەگەر تو ژوان کەسێن شەرمین بی و تە چ هەڤال نەبن دگەل خۆ باخڤە چونکی ئەزمانێ تە هوسا دێ فێربیت.
- گەلەك بەرنامەیێن موبایلێ هەنە ژبۆ فێربوونا زمانان، هەولبدە بکاربینە و مفای ژێ وەربگرە.
- بێهنفرەهبە چونکی پڕوسێسا فێربوونا زمانان یا کورت نینە بەلکو دەم بۆ دڤێت، ب کێماتی ٦ هەیڤ دڤێن هەتا بشێی ب ئاسوودەیی باخڤی لێ ئەگەر زمانەکێ ئێكجار جودا بیت ژ زمانێ تە یێ دایکێ تو پێدڤی ب ٢ سالانی.
- یێ/یا وێرەك بە دئاخفتنێدا چونکی ب رێکا گەلەك و بەردەوام ئاخفتنێ دێ فێربی، چێدبیت گەلەك خەلەتیان بکەی دئاخفتنێدا بەلێ دەستا ژێ بەرنەدە چونکی تو دێ ژ خەلەتیێن خۆ فێربی و چ شەرم تێدا نینە ئەگەر خەلەتبی چونکی زمانەکێ بیانییە و ئەزمانێ تە رانەهاتییە، تو وەکی زاروکەکێ ژ نوی خۆ فێری زمانێ دایکێ دکەت، ئەڤجا بلا ئەڤ چەندە لبیرا تەبیت.
- هەولبدە رێزمانێ باش بزانی داکو کێمتر توشی خەلەتیان ببی، بەلێ یا گرنگتر بەری رێزمانێ ئەوە بزانی دێ چەوا پەیڤان دەرئێخی.
- ئاساییە ئەگەر لدەستپێکێ فەرهەنگەکێ بکاربینی یان ژی پەیڤان وەرگێری ب رێکا بەرنامەیێن وەرگێرانێ بەلێ یێ هشیاربە هندەك جاران ئەو بەرنامە بتنێ پەیڤان وەردگێرن لێ رامانا رستێ بدروستاهی ناگەهینیت، هێدی هێدی دێ فێربی و تو پێدڤی ب وان نابی.
- بزانە تو حەژ چ رێك دکەی داکو ب وێ رێکێ زمانی فێربی. بۆ نموونە هندەك کەس حەژ خواندنا پەرتووکان دکەن ئەڤجا برێکا پەرتووکان زمانان فێردبن و هندەك ژی برێکا بەرێخۆدانا فلمان و هندەك ژی برێکا گوهدانا سترانان وهندەك ژی برێکا گوهدانا نووچەیان و گەلەك رێکێن دی.
- ب فێربوونا پەیڤ و رستەیێن سانەهی دەستپێبکە.
- دگەل وی زمانێ تە دڤێت فێربی بژی.
- یا گرنگە بزانی بوچی تو خۆ فێری زمانەکێ نوی دکەی و ئارمانجێن خۆ دەستنیشانبکە و بزانە تە دڤێت بگەهیە کیژ ئاستی.
ل دوماهیێ من دڤێت بێژم فێربوونا زمانان هزرێن مڕوڤی بەرفرەهدکەت و رێکا مروڤی بسانەهیدکەت و مڕوڤ دشێت پتر خۆ پێشبێخیت، ئانکو وەکی چەکەکی یە بۆ مڕوڤی.
"فێربوونا زمانەکێ دی وەکی هندێیە کو مڕوڤی پەنجەرەکا دی هەبیت دا جیهانێ تێدا ببینیت".
نڤیسەر: هێما کامیران