هەر تشت بڕیاردانە، و جیهانا مە یا ئەڤرۆ یا دورپێچکریە ب تڕسا بڕیاردانێن نە دروست. هەر ژ سادەترین مرۆڤێ ل گوندەکێ وەڵاتێ چینێ د ژیت بۆ کێشوەرێ ئاسیا هەمیێ، چرکە ب چرکە، پلانێن نوی بۆ ڕۆژەکا نوی و داهێنانێن نوی دهێنە رێکخستن، کو دبیت چارەنڤیسێ ملیونەهان مرۆڤان دەستنیشابکەن. لێ، ئەگەر بڕیاردانا من یا شاش بیت، ئەز لۆمەی کێ و چ بکەم؟
باشە ما بڕیارێن شاش و دروست هەنە؟ لسەر چ بنەما بڕیارێن خۆ پۆلین بکەم؟ پتریا جاران ژینگەها دەوروبەرێن مە ئەڤێ چەندێ ددەتە دیارکرن، ئەم د جڤاکەکی دا دژین کو شاشی تێدا وەك "فەشەل ئینان" ێ یە، تو ئێك جار شاش ببە، و چانتکێ خۆ ڕاکە و هەرە ماڵ، ئانکو ب کورتی، جڤاکێ مە دلۆڤانیێ ب تە نابەت وەك تاکە کەس ئەگەر تووشی شاشیێ ببی، ئەڤجا ئەم پتریا جاران خۆ ژ بڕیارێن تاکە کەسی دپارێزین، چونکی مە ئاگەهـ ژ ئەوێ مەحفیرێ هەیە یا باب و باپیرێن مە بۆ مە ڕستی، لەورا ئەم وەك گەنجێن تڕس ژ هەلگرتنا بەرپرسیارەتیێ هەیی دەرکەڤتینە مەیدانێ.
دەم یێ هاتی ئەم ئەڤێ پرسێ چارە بکەین و پێداچوونەکێ د ئەڤێ خەلەکا دووبارەبووی دا بکەین، و گوهۆڕینەکێ ب ئێخینە د هزرا خۆ دا. ب شێوازەکێ دی تەماشەیی ژیانا خۆ بکەین، و نە خۆ لۆمە بکەین و نە چ کەسان، بەلکو ب ڕژدی خۆ ب بەرپرسیار ببینین ژ بڕیارێن خۆ، چونکی پرۆسا بڕیاردانێ پێکهاتییە ژ گەلەك فاکتەران کو هندەك جاران ل ژێر کونترولا مە نینن. لێ دڤێت ئەم ژ ئەوێ چەندێ ب ئاگەهـ بین کو گەلەك جاران، پێنگاڤێن شاش ژیك دەلیڤە نە بۆ پێشکەڤتنا مە و وەرگرتنا ئەزموونێن پڕی مفا. فێربوون ژ پێنگاڤێن شاش د ژیانێ دا ئێك ژ مەزنترین دیاریێن گەردوونی نە بۆ مە مرۆڤان، و ڕاستە ژیك د بێژن تشتێ چوو نەدە دوو، ئەڤجا ئەوان پێنگاڤێن تو دهاڤێژی چ بچیك چ مەزن، چ شاش چ ڕاست، ژێ فێرببە و بەرەڤ پێش هەرە.
دێ چاوا ژ بڕیارێن شاش فێربین؟ هەر وەکی مە ئاماژە پێدایی، هەر شاشیەك دەلیڤەیەکە بۆ فێربوونا ئەزموونەکا نوی. دڤێت ئەم ب حەزا دەربازبوونا ئەوێ قۆناغێ بەرەڤ ئەڤێ شاشیێ بچین، و پرسیار ژ خۆ بکەین:
- ئەرێ من ژ تڕس و پەستانا دەوروبەران ئەو بڕیارە دا؟
- بۆ جارێن بهێت ئەز چ بکەم باشە دا تووشی ئەڤێ شاشیێ نە بمە ڤە؟
- ئەڤێ ئەزموونێ ئەز فێری چ کرم وەك تاکە کەس دەربارەیی بهایێن من و سنوورێن من؟
ب خەملاندنا پێنگاڤێن شاش وەك دەلیڤێن ڕاستڤەکرن و پێشڤەچوون و فێربوونێ، ئەم دێ پتر بهایی دەینە ئەزموونێن خۆ یێن مرۆڤی. ئەگەر تووشی شاشیەکێ ببی، لبیرا خۆ بینە کا چەند یا گرنگە تو نە لۆمەیی خۆ بکەیی نە ژیك دەوروبەرا، لێ بتنێ بەرپرسیارەتیێ بکەیە ستویێ خۆ و گەلەك ب سادەیی دەلیڤێ بدەیە خۆ کو هەست ب مرۆڤایەتیا خۆ بکەیی. ژیان یا نەچاڤەرێکریە، و نە هەمی دەما دێ ئەو ڕوویدەت یا مە دڤێت و چاڤەرێ دکەین، لێ هەردەم کارڤەدانا مە بۆ ژیانێ و ئاستەنگ و دەلیڤێن وێ، مە وەك مرۆڤ پێناسە دکەت، لەوما بزاڤێ بکە مرۆڤەك بی، هەمی دەلیڤێن گەشەکرنێ وەربگری و نە مەرجە ئەنجامدانا کارەکێ گەلەك مەزن بیت، دبیت بتنێ کریارەك یا سەرەدەریکرنەکا جوان بیت ژلایێ تەڤە بۆ دەوروبەران، و هەمبێزکرنا هەستێ بەرپرسیارەتیێ بیت.
نڤیسەر: هەرژین محمد