ل هەرێما کوردستانێ دهێتە دیتن کو گەلەک خەلک هەیە نزانیت چاوا سەرکەفتنا حکومەتا خو ب هەلسەنگێنیت. ژبەر هندێ ژی ناهێتە زانین کا دەستهەلاتدارێن دنوکە دا هێز ددەستی دا هەژی هندێ نە بەردەوام بن ل سەر کارێ خو یان نە؟ هاولاتی زوی ب زوی نزانیت کا بڕیارا دروست ئەوە کو دەنگێ خو ب دەستهەلاتێ بدەت یان ژی ب لایەنەکێ ئۆپوزسیون؟ ل ڤێرێ ئەڤ گوتارە دێ بو تە گرنگترین خالێت ژ هەژی هزرکرنێ و پێداچوونێ نە ل دەمێ هەلسەنگاندنا سەرکەفتنا هەر دەستهەلات و حکومەتەکێ.
1- سەرکەفتنا دارایی:
ل ڤێرێ دێ هزرا هندێ کەی کا حکومەت شیایە رێژا بێ کاریێ کێم بکەت و دەرفەتێن کاری یێن سەقامگیر و ب مووچەکێ باش بو هاولاتیان پەیدا کەت؟ ئەرێ تشتێت بنەرەتی یێت کو ژیان پێ برێڤە دچیت، وەک پیترول، گاز، خارن و ڤەخارن، و حەتا دوماهیکێ ب بهایەکێ گونجای شیایە دابین بکەت؟ ئەرێ وەلات ژلایێ ئابوری ڤە و ژێرخانە و پیشەسازی ڤە د گەشەکرنێ دایە یان هەر وەک خو مایە؟ ئەرێ جیاوازیێن بارێ ئابوری ناڤبەرا خەلکی کێم تر لێ هاتییە؟ و پتر هەنە کو د چینا ناڤین دا بن یان هەر جیاوازی گەلەک مەزنە و هندەک گەلەک خوش حال و زەنگینن و هندەکێت دی ژی ب فەقیری و نەخوشییا ژیانا خو دبورینن؟
2- خزمەتگوزاریێن گشتی:
ل ڤێرێ ژی 3 تشت گرنگن:
- سیستەمێ پەروەردێ و دەرفەتێن خاندنا بلند: باشتر و کاریگەر تر و پێشکەفتی تر لێ هاتییە؟ و ل دویف زیرەکیێ و هەژی بوونێ دەرفەت ب دەستڤەتێن؟ یان ژی هەر وەک خو مایە؟
- سیستەمێ ساخلەمی: ئەرزان تر و ب کوالیتی تر لێ هاتییە؟ هەمی خەلک ب فەقیر و زەنگین ڤە دشێن پێدڤیێن خو یێن ساخلەمی بقەتینن بێ کو توشی کێشەیێن دارایی بن؟ یان ژی ب کوالیتیەکا کێم دهێتە پێشکێشکرن و بو هەمیا بەردەست نینە؟
- ژێرخانەیا وەلاتی و خزمەتگوزاریێن بنەرەت: ئاڤ، کەهرەب و ڤەگوهاستن ب ساناهی و ب بهایەکێ گونجای بەردەستە؟ چ کێماسی ژی تێدا نینن؟ یان ژی کێشە یێت تێدا؟
3-ئاسایش و سەروەریا یاسایێ:
تاوان و تێرور کێم تر لێ هاتییە؟ بارودوخێ ئاسایشێ باشترە؟ یاسا بێ هێچ رێگر ل سەر هەمی هاولاتییا بێ جیاوازی دهێتە سەپاندن؟ یان ژی بەروڤاژی ڤان هەمییا؟
4-شەفافیەت و نەبوونا گەندەلیێ:
ئەرێ دامودەزگایێن حکومی و دادگەهـ و پەرلەمان شیاینە رێژەیا گەندەلیێ کێم بکەن یان ژی نەهێلن؟ شەفافیەت د چاوانیا بکارئینان و مەزاختنا سەرچاوەیێن وەلاتی هەیە؟ هاولاتی دزانیت کا سەرچاوەیێن وەلاتی یێن سروشتی وەک پێترول و نەفت و شیانێن دارایی و پارەیی چ لێ دهێت؟
5- ئاستێ ئازادی و مافێن سڤیل و مەدەنی:
مافێن ئاخفتنێ و دەربڕینێ ب ئازادی هەبوونا میدیایێن بێ لایەن و ئازادیا پشکداریا سیاسی و بهایێن یەکسانیێ و دادپەروەریێ هاتییە پاراستن یان نە؟
ئەڤە گرنگ ترین خال بوون. هندەک یێت دی ژی یێت هەین وەک پاراستنا ژینگەهێ و هەبوونا پشتەڤانیێ بو تەخێن ستەم لێکری و فەقیر و هەروەسا پەیوەندیێن دیبلوماسی و ناڤدەولەتی و سەرکەفتن د بواری بازرگانی دا و رێڤەبرنا قەیرانان ب شێوەکێ دروست.
ل دوماهیکێ، شیانێن هزرکرنێ د کارێ حکومەتێ دا و هەلسەنگاندا سەرکەفتنا دەستهەلاتی گەلەک گرنگن بو هەر هاولاتیەکێ دا کو بشێت ب رولێ خو رابیت وەک دەنگدەر و پاشەروژا وەلاتێ خو ب هەلبژێریت ب رێکا پشتەڤانی کرنا دەستهەلاتی یان ژی لایەنەکێ ئۆپۆزسیون. هیڤیا هندێ ئەڤ گوتارە شیایە ڤێ مەبەستێ ب جهـ بینیت.
نڤیسەر: أحمد مصطفى